در سالهای اخیر، مهاجرت کاری، ادامه تحصیل و حتی دریافت ویزا برای کشورهای انگلیسیزبان بیش از هر زمان دیگری به مهارت زبان انگلیسی وابسته شده است. دانشگاهها، سازمانهای مهاجرتی و کارفرمایان بهدنبال معیاری مطمئن هستند که نشان دهد متقاضی توانایی استفاده از زبان انگلیسی در محیطهای آکادمیک یا کاری را دارد. درست در همین نقطه است که آزمونهای بینالمللی زبان مانند IELTS و PTE Academic وارد عمل میشوند.
انتخاب بین آیلتس و PTE یکی از چالشهای مهم داوطلبان است. شاید بارها در انجمنها و شبکههای اجتماعی دیده باشید که افراد از تجربههای متفاوت خود در این دو آزمون میگویند: برخی آیلتس را معتبرتر میدانند، برخی PTE را راحتتر. در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، هر دو آزمون تغییرات و بهروزرسانیهایی داشتهاند؛ برای مثال، PTE زمان آزمون را کوتاهتر کرده و آیلتس نسخه آنلاین خود را در برخی کشورها توسعه داده است. این تغییرات باعث شده داوطلبان بیش از گذشته به مقایسه دقیق این دو گزینه نیاز داشته باشند. این مقاله با نگاهی تحلیلی و عملیاتی، تفاوتها را بررسی میکند تا بتوانید بهترین انتخاب را برای مسیر مهاجرت یا تحصیل خود انجام دهید.
آیلتس چیست؟
درباره آیلتس (International English Language Testing System) یکی از قدیمیترین و معتبرترین آزمونهای زبان انگلیسی در جهان است که توسط بریتیش کانسیل (British Council)، آیدیپی (IDP) استرالیا و دانشگاه کمبریج برگزار میشود. این آزمون از دهه ۱۹۸۰ تاکنون بهعنوان معیار اصلی مهارت زبان برای مهاجرت، تحصیل و اشتغال در کشورهای انگلیسیزبان شناخته میشود.
PTE چیست؟
PTE Academic (Pearson Test of English Academic) آزمونی نسبتاً جدیدتر است که توسط شرکت Pearson طراحی و اجرا میشود. این آزمون کاملاً مبتنی بر کامپیوتر است و تمام بخشها – از Reading و Listening گرفته تا Writing و Speaking – در محیط دیجیتال انجام میشوند. در واقع، داوطلب حتی در بخش Speaking هم پاسخهای خود را با میکروفن ضبط میکند و سیستم با کمک هوش مصنوعی آنها را ارزیابی میکند.مزیت اصلی PTE سرعت و دقت در اعلام نتایج است. در اغلب موارد، نمرات ظرف ۴۸ ساعت آماده میشوند، در حالی که آیلتس ممکن است چند روز تا چند هفته زمان ببرد. این ویژگی PTE را به گزینهای جذاب برای کسانی تبدیل کرده که زمان محدودی برای ارسال مدارک مهاجرتی یا دانشگاهی دارند.
از نظر پذیرش، PTE در سالهای اخیر رشد قابلتوجهی داشته است. استرالیا و نیوزلند آن را برای اهداف مهاجرتی میپذیرند و بسیاری از دانشگاههای اروپا و آمریکا نیز آن را در کنار آیلتس و تافل به رسمیت شناختهاند. با این حال، در برخی کشورها یا سازمانها همچنان آیلتس اعتبار بیشتری دارد.نکته دیگر درباره PTE، محیط کامپیوتری صددرصدی آن است. برای داوطلبانی که با تکنولوژی راحتاند و از تعامل حضوری استرس میگیرند، این یک مزیت محسوب میشود. اما برای کسانی که ترجیح میدهند با یک انسان واقعی صحبت کنند، ممکن است تجربهای غیرطبیعی و حتی محدودکننده باشد.
ساختار آزمون آیلتس و PTE
هر دو آزمون آیلتس و PTE چهار مهارت اصلی زبان انگلیسی (خواندن، شنیداری، گفتاری و نوشتاری) را میسنجند، اما شیوه ارائه و تجربه داوطلب در آنها کاملاً متفاوت است.در آزمون آیلتس، بخش Reading شامل سه متن نسبتاً طولانی است که میتواند آکادمیک یا عمومی باشد و داوطلب باید در مدت ۶۰ دقیقه به سؤالات متنوعی پاسخ دهد. بخش Listening حدود ۳۰ دقیقه زمان دارد و شامل مکالمات روزمره، سخنرانیهای عمومی و آکادمیک است. Writing نیز ۶۰ دقیقه طول میکشد و از دو تسک تشکیل شده: نوشتن گزارشی بر اساس نمودار یا جدول (برای نسخه آکادمیک) و یک Essay. بخش Speaking بهصورت مصاحبه حضوری و در سه بخش برگزار میشود و ۱۱ تا ۱۴ دقیقه زمان دارد. مجموع زمان آیلتس حدود ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه است.
در آزمون PTE Academic، همه چیز دیجیتال است. بخش Reading حدود ۳۵ دقیقه طول میکشد و ترکیبی از سؤالات چندگزینهای، جایخالی و مرتبسازی پاراگرافها دارد. Listening حدود ۳۶ دقیقه است و شامل شنیدن سخنرانیهای آکادمیک و مکالمات دانشگاهی میشود. بخش Speaking و Writing با هم ادغام شدهاند و داوطلب باید پاسخهای گفتاری خود را ضبط کند و متنهایی کوتاه یا بلند بنویسد؛ کل این بخش حدود ۷۷ تا ۹۳ دقیقه زمان دارد. در مجموع، کل آزمون PTE کمی کمتر از ۲ ساعت است که کوتاهتر از آیلتس محسوب میشود.
جدول مقایسهای ساختار آزمونها
| بخش آزمون | IELTS | PTE Academic |
|---|---|---|
| Reading | ۶۰ دقیقه، ۳ متن طولانی | ۳۵ دقیقه، متنهای کوتاه و متنوع |
| Listening | ۳۰ دقیقه، مکالمات و سخنرانیهای متنوع | ۳۶ دقیقه، تمرکز بر محیط دانشگاهی |
| Writing | ۶۰ دقیقه، دو تسک (گزارش + Essay) | ۲۹ دقیقه، تسکهای ترکیبی و Essay |
| Speaking | ۱۱–۱۴ دقیقه، مصاحبه حضوری با ممتحن | ۱۶ دقیقه، ضبط پاسخ با میکروفن |
| مجموع | حدود ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه | کمی کمتر از ۲ ساعت |
سیستم نمرهدهی آیلتس و PTE — مقیاسها، محاسبه و نگاشت تقریبی
IELTS — 0 تا 9 با گامهای 0.5
PTE — 10 تا 90 (جزئینگر)
| IELTS Band | PTE ≈ Range | کاربرد معمول |
|---|---|---|
| 5.5 | ~ 42–49 | دورههای پیشنیاز، برخی رشتهها |
| 6.0 | ~ 50–58 | حداقل بسیاری از دانشگاهها |
| 6.5 | ~ 58–64 | رشتههای رقابتیتر |
| 7.0 | ~ 65–72 | تحصیلات تکمیلی/شرایط قویتر |
| 7.5 | ~ 73–79 | دانشگاههای ممتاز/شرایط ویژه |
| 8.0+ | ~ 79–89 | استانداردهای بسیار سختگیرانه |
نکات کاربردی انتخاب بر اساس نمرهدهی
پذیرش و اعتبار جهانی
یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب آزمون، گستره پذیرش آن در کشورهای مختلف است. آیلتس بهعنوان قدیمیترین آزمون بینالمللی زبان انگلیسی، طبق اعلام وبسایت رسمی بریتیش کانسیل، در بیش از ۱۴۰ کشور و توسط بیش از ۱۲٬۵۰۰ سازمان و دانشگاه پذیرفته میشود (British Council – Recognise IELTS). این آزمون در کشورهای مهاجرتمحور مانند کانادا، استرالیا، نیوزلند و انگلستان اعتبار ویژهای دارد و بسیاری از سازمانهای مهاجرتی حداقل نمره آیلتس را بهعنوان شرط اصلی ویزا تعیین میکنند. بهویژه نسخه General Training آیلتس تقریباً همیشه برای پروندههای اقامت و مهاجرت مورد درخواست است.
در مقابل، PTE Academic اگرچه جدیدتر است، اما در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. اداره مهاجرت استرالیا و نیوزلند این آزمون را برای تمامی ویزاهای مهاجرتی به رسمیت میشناسند (Pearson PTE – Migration to Australia & New Zealand) و بسیاری از دانشگاههای اروپا، آمریکا و کانادا نیز آن را در لیست پذیرش خود قرار دادهاند. یکی از مزیتهای PTE سرعت اعلام نتایج و سیستم دیجیتال آن است که باعث شده برخی دانشگاهها، بهویژه در اروپا، این آزمون را به گزینهای کارآمد برای پذیرش سریع تبدیل کنند.با این حال، در برخی کشورها مانند انگلستان یا کانادا هنوز آیلتس گستره پذیرش بیشتری نسبت به PTE دارد. بنابراین اگر هدف اصلی داوطلب مهاجرت به این کشورها باشد، آیلتس انتخاب مطمئنتری محسوب میشود. در مقابل، اگر مقصد تحصیلی یا کاری فرد استرالیا یا نیوزلند باشد، PTE میتواند همان اندازه معتبر و حتی سریعتر باشد.
تجربه داوطلبان و سطح دشواری
یکی از پرسشهای رایج میان متقاضیان این است که کدام آزمون سختتر است. پاسخ قطعی وجود ندارد، زیرا میزان سختی به سبک یادگیری و توانایی فرد بستگی دارد. با این حال، تجربه داوطلبان نشان میدهد که آیلتس و PTE هر کدام چالشهای خاص خود را دارند.
در آیلتس، بخش گفتاری به دلیل مصاحبه حضوری میتواند برای بسیاری از داوطلبان استرسزا باشد. صحبت روبهرو با یک ممتحن واقعی باعث میشود بخشی از نمره تحت تأثیر اعتمادبهنفس، زبان بدن و مدیریت استرس قرار گیرد. در مقابل، برخی این ویژگی را نقطه قوت آیلتس میدانند، زیرا تجربهای طبیعیتر از مکالمه در زندگی واقعی فراهم میکند. علاوه بر این، متنهای بخش Reading آیلتس طولانیتر هستند و نیاز به تمرکز و مدیریت زمان بیشتری دارند.
در آزمون PTE، چالش اصلی برای بسیاری از داوطلبان وابستگی کامل به سیستم کامپیوتری است. در بخش گفتاری، پاسخها از طریق میکروفن ضبط میشوند و سیستم هوش مصنوعی آنها را ارزیابی میکند. این موضوع باعث میشود برخی داوطلبان حس کنند کنترل کمتری روی روند آزمون دارند. با این حال، بسیاری از افراد این ویژگی را مزیت میدانند، چون قضاوت انسانی در کار نیست و نتیجه سریعتر اعلام میشود. در مجموع، کسانی که با تکنولوژی راحت هستند PTE را سادهتر میبینند و کسانی که ترجیح میدهند با انسان تعامل کنند آیلتس را مناسبتر میدانند.
تجربه داوطلبان و سطح دشواری
یکی از سوالات پرتکرار متقاضیان مربوط به این است که کدام آزمون سختتر است؛ پاسخ ساده وجود ندارد، چون میزان دشواری ارتباط مستقیم با سبک یادگیری و تواناییی فرد دارد. با این حال، تجربههای کاربران نشان میدهد که هر دو آزمون، یعنی آیلتس و PTE، نقاط قوت و چالشهای خاص خودشان را دارند. طبق یک گزارش در Medium، داوطلبی که ابتدا چند بار در آزمون آیلتس شرکت کرد و سپس PTE را امتحان داد، بیان کرده است: «I find the PTE Academic as a more difficult exam than the IELTS, because of the complex content and vocabulary used in the questions…» Medium
در آزمون آیلتس، بخش گفتاری که بهصورت مصاحبه حضوری با ممتحن برگزار میشود، ممکن است برای بسیاری از افراد استرسزا باشد؛ زیرا علاوه بر توانایی زبانی، اعتمادبهنفس، زبان بدن و مدیریت موقعیت آزمون نیز تأثیرگذار هستند. از سوی دیگر، در آزمون PTE، چالش برای بسیاری از داوطلبان «وابستگی کامل به سیستم کامپیوتری» گزارش شده است. به عنوان مثال، در وبسایت Migration Desk آمده است که «PTE is lot more easier provided you know the tricks… I could score only 7 each in IELTS, but with right tips I was able to score 90 each in PTE» migrationdesk.com
همچنین، بر اساس مقالهای در LeapScholar، «اگر شما به آزمونهای کامپیوتری راحت باشید و با سیستم هوش مصنوعی ارزیابی مشکلی نداشته باشید، PTE ممکن است مدیریتپذیرتر به نظر برسد؛ اما اگر به تعامل حضوری ترجیح میدهید، آیلتس گزینه بهتری است» Leap Scholar
به همین دلیل، اگر شما فردی هستید که در محیط دیجیتال، با کیبورد و میکروفن راحت هستید، احتمالاً آزمون PTE برایتان مناسبتر خواهد بود. اما اگر ترجیح میدهید مکالمه را با یک انسان واقعی داشته باشید، یا بیشتر با نسخه کاغذی و ساختار سنتی آزمون راحت هستید، آزمون آیلتس ممکن است انتخاب بهتری باشد.
هزینهها و مراکز برگزاری
هزینه شرکت در آزمون یکی از دغدغههای اصلی داوطلبان است. مبلغ دقیق ثبتنام بسته به کشور و مرکز آزمون متفاوت است، اما به طور کلی هزینه آیلتس و PTE در یک بازه نسبتاً مشابه قرار میگیرد. طبق اعلام سایت رسمی آیلتس، هزینه این آزمون معمولاً بین ۲۱۵ تا ۲۵۰ دلار آمریکا متغیر است، هرچند در برخی کشورها ممکن است بالاتر باشد (ielts.org).
در مورد PTE Academic نیز هزینه آزمون در اکثر کشورها حدود ۲۲۰ دلار آمریکا اعلام شده است، اما ممکن است با توجه به نرخ ارز و سیاستهای محلی مراکز برگزاری کمی متفاوت باشد. بر اساس اطلاعات منتشر شده در سایت رسمی پیرسون، هزینه پایه PTE در سال ۲۰۲۴ برابر با ۲۲۰ دلار است و در برخی کشورها هزینههای جانبی مانند تغییر تاریخ آزمون یا صدور کارنامه اضافی نیز در نظر گرفته میشود (pearsonpte.com).از نظر مراکز برگزاری، آیلتس گستره وسیعتری دارد و تقریباً در هر شهر بزرگ مراکز متعدد برای آزمون وجود دارد. در مقابل، PTE به دلیل دیجیتالی بودن نیازمند تجهیزات خاص است و مراکز محدودتری دارد، هرچند در سالهای اخیر تعداد مراکز آن در حال افزایش است. بنابراین، اگر در شهری کوچک زندگی میکنید احتمال دسترسی راحتتر به مرکز آیلتس بیشتر خواهد بود، در حالی که برای PTE ممکن است نیاز به سفر به شهرهای بزرگتر داشته باشید.
کدام آزمون برای چه اهدافی مناسبتر است؟
انتخاب میان آیلتس و PTE تا حد زیادی به هدف اصلی داوطلب بستگی دارد. اگر قصد شما مهاجرت کاری یا اقامت دائم در کشورهای انگلیسیزبان است، آیلتس بهویژه نسخه General Training گزینهای مطمئنتر محسوب میشود. بسیاری از سازمانهای مهاجرتی مانند اداره مهاجرت کانادا یا انگلستان همچنان آیلتس را بهعنوان معیار اصلی تعیین سطح زبان میپذیرند. در این حالت، داشتن کارنامهای که برای افسران مهاجرت آشنا و قابل اعتماد باشد اهمیت زیادی دارد.
برای کسانی که به دنبال ادامه تحصیل در دانشگاهها هستند، هر دو آزمون میتوانند مفید باشند. با این حال، در برخی دانشگاههای آمریکایی و اروپایی، PTE Academic به دلیل ساختار دیجیتال و سرعت اعلام نتایج بیشتر توصیه میشود. این موضوع برای دانشجویانی که زمان محدودی برای ارائه مدرک زبان در فرآیند اپلای دارند بسیار ارزشمند است.
از سوی دیگر، داوطلبانی که به مصاحبه حضوری و تعامل رودررو علاقه دارند، آیلتس را گزینهای مناسبتر میدانند. در مقابل، کسانی که به محیط کامپیوتری و آزمونهای دیجیتال علاقهمند هستند، معمولاً در PTE عملکرد بهتری خواهند داشت. به بیان ساده، آیلتس بیشتر با دنیای واقعی تعامل و مکالمه هماهنگ است، در حالی که PTE بیشتر به فضای دیجیتال و تحلیل ماشینی تکیه دارد.بنابراین، اگر هدف شما مهاجرت به کشورهایی مثل کانادا یا انگلستان است، آیلتس General بهترین انتخاب خواهد بود. اما اگر مقصد اصلی شما استرالیا یا نیوزلند است، یا اگر نیاز دارید در کوتاهترین زمان نتیجه دریافت کنید، PTE Academic میتواند گزینهای ایدهآل باشد.